Een veilig schoolklimaat helpt beter dan voorlichting over seksueel misbruik en grensoverschrijdend gedrag. Een uurtje les over seksueel misbruik is onvoldoende om grensoverschrijdend gedrag bij cluster 4 leerlingen te voorkomen, schrijft Geert Rosielle, directeur orthopedagogisch onderwijsinstituut De Hilt. Ongeveer 25 procent van de meisjes in cluster 4-onderwijs komt volgens onderzoek in aanraking met seksueel grensoverschrijdend gedrag. De vraag is of meer voorlichting het antwoord is.
Werken in het cluster 4-onderwijs (leerlingen met omgangsproblemen) is pittig maar zeker ook zinvol. Veel jongeren houden een positief beeld over van de leerkracht die, hoe moeilijk het ook soms was, toch in hen is blijven geloven. De jongeren die aangewezen zijn op dit onderwijs hebben in het verleden veel negatieve ervaringen opgedaan. Ze kunnen zich moeilijk verplaatsen in een ander, het sociale 'snapvermogen' is minder ontwikkeld of ze zijn in onveilige situaties opgegroeid. Ze kunnen sociale situaties niet altijd juist inschatten en kunnen moeilijk oorzaak en gevolg onderscheiden. In het lichaam van die 15-jarige huist vaak een kind met een veel jongere sociaal-emotionele leeftijd. Angst er niet bij te horen, buitengesloten te worden en een negatief zelfbeeld maken hen kwetsbaar.
Beïnvloedbaar
Ze zijn beïnvloedbaar waardoor ze sneller in de problemen komen. De kwetsbaarheid zien we ook in een verhoogd risico voor gebruik van drank en/of drugs. Het speciaal onderwijs moet naast structuur en voorspelbaarheid een pedagogisch klimaat bieden waarin jongeren zich veilig voelen. Dit vraagt van de teamleden gedurende de hele dag een 'leerlingnabije' omgeving, gericht op het behalen van positieve ervaringen, en de mogelijkheid te oefenen in verschillende sociale situaties. Als leerlingen zich veilig voelen in de klas en op het schoolplein komt onderling ongewenst gedrag vrijwel niet voor.
Vertrouwen in de volwassene zorgt ervoor dat leerlingen zaken durven te bespreken waarover ze zich zorgen maken. Zeker de sociale media zorgen voor veel onveiligheidsgevoelens. Ondersteuning zoeken in de thuissituatie is daarbij zeer gewenst.
De leerkracht zelf is het 'protocol'
Een lesuur aandacht voor pesten en seksuele voorlichting is voor deze jongeren ontoereikend. De leerkracht of mentor zelf is het 'protocol', in de relatie en interactie met de jongere liggen de mogelijkheden om te horen en te ondersteunen. In het pedagogisch klimaat wordt gezorgd voor de veiligheid om onderwerpen bespreekbaar te maken, soms in de groep en soms op individueel niveau. De wereld is al verwarrend genoeg voor jongeren, als het dan ook nog kwetsbare leerlingen betreft dan heb je een volwassene op school nodig bij wie je terecht kunt.
Bron: Trouw
