Sexting is 'not done'. Dat is een vrij breed gedeelde opinie. Het zou niet slim en zelfs gevaarlijk zijn om sexy foto's of filmpjes van jezelf te maken en te delen. Als een foto 'uitlekt', dan krijgt de maker al snel de schuld. Maar in plaats van te voorkomen dat dat gebeurt, werkt deze benadering de ongewenste verspreiding van sexy materiaal juist in de hand. Dat blijkt uit een onderzoeksrapport van Marijke Naezer (Radboud Universiteit) en Lotte van Oosterhout (jongerencommunicatiebureau Jong & Je Wil Wat) in opdracht van het Ministerie van Justitie en Veiligheid.
De ongewenste verspreiding van digitaal sexy beeldmateriaal door jongeren is een grote zorg voor ouders, leerkrachten en professionals. Voorlichting en interventies zijn tot op heden vooral op slachtoffers gericht. Over plegers is nauwelijks iets bekend. Naezer en Van Oosterhout deden voor het eerst onderzoek naar de motieven van jongeren om zonder toestemming andermans sexy beeldmateriaal te verspreiden. Voor hun rapport interviewden de onderzoekers 21 jongeren (15-21 jaar): slachtoffers en omstanders, maar vooral plegers.
Cruciale rol van volwassenen Van Oosterhout: 'Uit ons onderzoek blijkt dat jongeren de negatieve associaties van media en volwassenen over sexting overnemen.' Voor sommige plegers was het tegengaan van sexting zelfs een belangrijk motief om materiaal van slachtoffers te verspreiden. 'Ik moest haar een les leren, zodat ze geen foto's meer zou versturen', aldus een pleger. Van Oosterhout: 'De mening van volwassenen over sexting speelt dus op deze manier een cruciale rol in de ongewenste verspreiding van sexy beeldmateriaal.'
Bovendien kregen slachtoffers regelmatig de schuld als de beelden verspreid werden, grepen omstanders niet in en werden plegers vaak niet ter verantwoording geroepen. Een pleger vertelt: 'De teamleider stuurde me gewoon naar huis, zonder straf. Hij zei: ga maar naar huis, fijn weekend!' Naezer: 'Plegers worden door dit soort reacties bevestigd en aangemoedigd in hun gedrag en slachtoffers krijgen niet de steun waaraan zij behoefte hebben. Dit verergert het probleem van de ongewenste verspreiding, in plaats van het te voorkomen.'
Van probleem naar oplossing De kloof tussen jongeren en volwassenen is soms groot. Slachtoffers durven volwassenen niet snel in te schakelen wanneer hun materiaal zonder toestemming verspreid wordt, uit angst voor onbegrip, blaming en shaming. Naezer: 'De oplossing ligt volgens ons bij interventies die gericht zijn op het ontwikkelen van een meer genuanceerd beeld over sexting, meer begrip voor slachtoffers en het voorkómen van plegerschap.'
