Pubers onderwijzen over liefde en seksualiteit, hoe doen leraren dat? MboRijnland won er een prijs voor. Ilona Luitjes: 'Over het ongemak ben ik al jaren heen, al heb ik wel mijn grenzen natuurlijk.'
Naar haar eigen seksleven mogen leerlingen niet vragen. "Ik heb mijn grenzen", zegt leerkracht Ilona Luitjes (33) van het College Entree van mboRijnland. Verder kunnen leerlingen altijd bij haar terecht. MboRijnland won vorig jaar de Lang Leve de Liefde Award van Rutgers en Soa Aids Nederland, een compliment voor zijn lessen over liefde, relaties en seksualiteit. Hoe doen leraren dat, ongegeneerd over seks praten?
Straattaal 'We beginnen met penis, vagina en geslachtsgemeenschap en vragen dan aan leerlingen welke woorden ze daarvoor kennen. Dan komt er van alles boven. Vooral straattaal. Vervolgens besluiten we welke woorden voor iedereen oké zijn. Dat hangt af van ieders wensen en grenzen, dat zijn twee belangrijke begrippen in onze lessen. Ik vind het woord 'pussy' niet fijn. Dat gebruiken we dus niet', aldus Ilona.
Handelingsverlegen 'Er zijn leerkrachten die zich niet prettig voelen bij het geven van lessen over seksualiteit. Hoewel ze wel getraind worden in het bespreekbaar maken van het onderwerp, wordt dat gerespecteerd. Ik voel me er wel prettig bij, dus dan regelen we onderling dat ik wat extra lessen verzorg. Over het ongemak ben ik al jaren heen. Het bespreken van seksualiteit vind ik de normaalste zaak van de wereld. Ik heb wel mijn grenzen natuurlijk. Als een leerling een ongepaste vraag stelt, zeg ik dat en ook waarom ik dat vind. En ik vertel niet over de seks met mijn man.'
Cultuurverschillen 'De verschillende culturen in de klas is wel moeilijk. We hebben leerlingen die zeggen dat ze van hun geloof niet over seks mogen praten. Ik heb me een beetje verdiept in de islam en seksualiteit en ik kwam erachter dat praten over seks van het geloof wel mag, maar van hun cultuur niet. Juist vanwege al die culturen zijn deze lessen belangrijk. We hebben leerlingen die niet met homo's willen praten. Als ze aan het einde van de lessen op zijn minst 'hallo' zeggen tegen medeleerlingen die homo zijn, heb je toch iets bereikt. Toen ik begon, wist ik niet precies hoe ver ik kon gaan, nu weet ik dat beter. Het lukt me over het algemeen wel om iedereen bij de les te houden.'
Probeer het maar 'Bij sommige lessen lopen leerlingen de klas uit. Dat is meestal omdat ze op jonge leeftijd iets vervelends hebben meegemaakt. Als het dan gaat over het aangeven van grenzen, komen er vervelende herinneringen boven. De truc is om na afloop van de les in gesprek te gaan. Meestal lukt dat. We behandelen de anatomie, maar ik geef geen biologieles en ik ga ook niet vertellen welk standje leerlingen het best kunnen doen. Dergelijke vragen krijg ik wel eens. Maar dan zeg ik altijd dat ik dat niet kan vertellen. Dat het gaat om hun eigen wensen en grenzen. Probeer het maar.'
